زیورآلات دوره هخامنشی

ایران در زمان هخامنشیان در دوره اوج اقتدار، ثروت و قدرت بوده است بنابراین طبیعی است که در آن دوره استفاده از زیورآلات طلا رواج داشته و آثاری بی نظیری از آن زمان به جا مانده است. استفاده از طلا در دوره هخامنشیان محدود به خانم ها نبوده و آقایان نیز از آن بهره می بردند. در همین دوره بود که داریوش شاه سکه را برای اولین بار ضرب کرد و نام آن را داریک گذاشت. قبل از آن بیشتر سکه ها از جنس نقره و مس بودند. در این دوره مقدار طلا در کشور به قدری بود که نه تنها آن را صادر می کردند بلکه ظروف و اشیای دیگری از طلا در اختیار قشر مرفه جامعه قرار می گرفت. زیورآلات دوره هخامنشی به قدری ارزشمند بوده که در تمام دنیا شناخته شده است.

سنگ های به کار رفته در دوران هخامنشی

فیروزه، لاجورد و عقیق جزو سنگ های پرطرفدار در زیورآلات دوره هخامنشی بودند. از رمزگشایی کتیبه های موجود می توان به این نتیجه رسید که در آن دوره طلای مورد نیاز را از شمال کشور افغانستان، فیروزه را از شرق دریای خزر و عقیق را از آمودریا تهیه می کردند.

گران ترین جواهرات دنیا را در این بخش مشاهده کنید.

نقش های رایج

نقش های برجسته، استفاده از سمبل موجودات آن زمان، استفاده از سنگ های رنگی و کیفیت بالا در عین ظرافت از مشخصه های زیورآلات این دوره بوده است.

مرصع کاری (نشاندن سنگ های قیمتی بر روی طلا) نیز از دیگر کارهایی است که در آن دوره به کرات دیده می شود. دستبند های مرصع کاری شده که در انتهای آن سر حیواناتی مانند شیر، اژدها، بز و… به کار میرفت نمونه ای از آن است. البته شناخته شده ترین آثار مرصع شده بازوبندها هستند.

گردنبند دوره هخامنشیان

بیشتر گردنبندهای آن زمان به صورت طوقی بوده اند. این طوق ها به دو صورت ساده و چندتایی ساخته می شد که هر دو سر آن به سر یک جانور ختم می شد.

در زیر یکی از معروف ترین گردنبندهای دوره هخامنشیان را مشاهده می کنید که در حال حاضر در موزه ژاپن نگهداری می شود.

این گردنبند شامل سه قسمت مختلف است :

• یک تزئین یقه مانند صاف در جلو
• یک عنصر لوله ای بلند ، قلاب مانند که در پایانه های سر اردک متصل می شود
• و یک آویز به جلو لولا شده است.

تمام سطوح با طرحهای عالی ساخته شده از سنگهای قیمتی و شیشه منبت کاری شده اند. مرکز سطح بالای آویز چهره یک خدا را به تصویر می کشد. لبه سمت چپ پایین ترین درجه چهره دو جنگجو ، دو سر اسب و مهار اسب را نشان می دهد. لبه سمت راست تصویری از یک سرباز دارد. این شکل ها و شلوارهای پوشیده شده توسط سرباز در سمت راست با الگوهای بسیار دقیق شیشه ای موزاییکی به تصویر کشیده شده است که دستاوردهای فنی برتر را نشان می دهد.

گوشواره دوره هخامنشی

این گوشواره ایرانی مربوط به دوره هخامنشی (۳۳۰ – ۵۲۵ قبل از میلاد) است و گفته می شود در بین النهرین پیدا شده است در مرکز گوشواره مردی به تصویر کشیده شده است که از یک تاجی که دارای دو بال و دم است در حال ظهور است و مرکز آن با شش دایره احاطه شده است که ارقام کوچکتر را از یک تاج نشان می دهد در حالی که دایره هفتم یک نیلوفر آبی در آن قرار دارد.

گفته می شود که این چهره ها یا نشان دهنده پادشاه و شش هوادار وی هستند و یا خدای اهورا مزدا و “جاویدان جاوید”. مردی که از یک تاج بیرون می آید تصویری رایج در هنر هخامنشی است و اعتقاد بر این است که شخصیتی الهی در آیین هخامنشی را به تصویر می کشد.

تصویری مشابه در مقبره داریوش اول یافت شد و تأکید می کند که چگونه مفهوم مذهبی گوشواره با ایدئولوژی های سیاسی او موازی است. این گوشواره اکنون در موزه هنر بوستون است.

دستبند طلای دوره هخامنشی 

تعداد بسیار زیادی از زیورآلات ایران باستان  در موزه های بزرگ جهان نگهداری می شوند. اما دو دستبند کشف شده مربوط به حدود  دو هزار و پانصد سال پیش به دلیل زیبایی ساخت و ظرافت توجه بیشتری را به خودشان جلب کرده اند. یک جفت دستبند خارق العاده که به مدل مچ دستی با ظرافت و هنر هرچه تمام تر ساخته شده  یکی با دو انتهای سر گاو در موزه هنر های والترز مریلند نگهداری می شود.

و یکی دیگر با دو انتهای سر شیر در موزه باستان شناسی پنسیلوانیا در معرض دید عموم است. در ایران به دلیل دامپرور بودن غالب مردم گاو سمبل زندگی و رویش و.. بود . در میترائیسم کشتن گاو برای اتحاد و طلب بخشش از خدای مهر صورت می گرفت.در تخت جمشید ، گاو و شیر به عنوان نماد ماه و خورشید (تابستان و زمستان ) ثبت شده است و پیروزی شیر بر گاو نمادی از پایان یافتن زمستان و زایش دوباره طبیعت است.شاخ گاو نیز به دلیل شباهت با هلال ماه همواره سمبلی از ماه بود که در اسطوره های ایران زمین ماه همواره نشانی از زندگی و آغاز حیات بوده است. مردم آریایی این نماد ها را بر روی دستبند طلا مردانه یا زنانه شان می زدند.

دستبند طلای اردک لاجوردی 

از دیگر زینت های با ارزش عصر امپراطوری هخامنشی دستبند طلای لاجوردی با دو سر اردک است. در این دستبند طلای دوره هخامنشی هر یک از اردک ها با سنگ های گران قیمت لاجورد عقیق و فیروزه و کریستال تزیین شده اند که نشان از سبک مصری ساخت این دستبند دارد. اما در آن دوران استفاده از این چنین سنگ هایی در جواهر سازی بسیار رواج داشته و فقط مختص مصریان نیست به علاوه هدایای مصری و طلاسازان شاه ایران که تبار مصری داشتند احتمالا دلیل بر این استایل دستبند است.

تاریخچه استفاده از دستبندها را در این بخش مطالعه کنید

در میان زیورآلات دوره هخامنشی این دستبند ظاهر بسیار منحصر به فردی دارد. از جمله استفاده از نماد اردک، سرهای پشت به هم  و قطر زیاد دستبند است. هر سه ویژگی در دیگر جواهر ها بسیار کمیاب است. اما اردک در ایران باستان نماد آب و آبادانی بوده است به این علت که زیستگاه این جانور بوده است.