پس از الماس دومین سنگ سختی که می توان پیدا کرد یاقوت کبود است. این سنگ محبوب را در زبان هندی به نیلم، نیلا و نیله ، در زبان انگلیسی به آن سفایر و در به عربی یاقوت ارزق گویند.  محبوبیت بالای این سنگ به خاطر رنگ بسیار زیبا و دلربایی است که دارد. این سنگ از دوران باستان مورد ساتفاده قررا می گرقته و در قدیم بیشتر به دلایل خرافی از ان برای جادوگری و ….استفاده می کردند اما اکنون در جواهر سازی و در اکسسوری های مختلف به کار گرفته می شود.

سنگ سفایر یا همان  Sapphire ( به معنای ابی رنگ ) همان یاقوت کبود است که در سنگ های آتش فشانی یافت می شود و در واقع در معانی دیده می شوند که حاصل دگرونی سنگ های گرانیت و مرمر هستند. این نوع سنگ در آفریقا استرالیا سریلانکا و….پیدا می شود.

تاریخچه یاقوت کبود

عبارت سفایر آبی کلمه ای باستانی یونانی است که معنای سنگ آبی رنگ را می دهد و به طور کلی به هر  سنگی که آبی بوده است اطلاق می شده است. جالب است بدانید که این عبارت در چند قرن پیش نه به یاقوت بلکه به سنگ لاپیس لازولی گفته می شد. در ضمن به هر سنگی از خانواده کروندوم که قرمز نباشد یاقوت کبود گفته می شود.

تاریخچه یاقوت کبود

انواع یاقوت کبود

  •  گورتو : که دارای اندازه های سایزی کوچک دار  و معمولا دراز است بیشتر برای دستیابی به ارزو ها و حاجات به کار می رود.
  •  سنگرت : همیشه درخشندگی و چمک دارد.
  •  درناری : در مقابل نور خورشید انعکاس درخشندگی آن آبی رنگ است.
  • پارشوورت : انعکاس درخشندگی و چمک آن به رنگهای طلائی و بلوری است.
  •  رنج کیتو : این نوع را اگر در ظرف بلوری که داخل آن آب باشد قرار دهیم، آب و ظرف آب به رنگ آبی در می آید

انواع سنگ سفایر آبی

مشخصات فیزیکی سفایر آبی

ساختار کریستالی این سنگ ۳ گوش است و درجه سختی آن ۹ این را بدانید که تمام سنگ های یقاوت که قرمز نیستند کبود نامیده می شود و به نوعی نام آن ها با رنگ ابی ارتباط دارد مولکول های مختلف و ترکیباتی یونی که در این کریستال های وجود دارد رنگ آن ها را تغییر می دهد.

کبودی این سنگ ناشی از وجود مقدار زیادی آهن و تیتانیوم در آن است.  آهن خود به تنهایی رنگ زردی ایجاد می کند که توپاز اورینتال نامیده می شود.  ترکیب تیتانیوم و آهن نیز رنگ سبز ایجاد می‌کنند.  و ترکیب اکسید آلومینیوم، تیتانیوم و آهن رنگ ارغوانی را بوجود می آورد. تنها سنگی که می تواند سفایر را ببرد الماس است که درجه سختی آن ۱۰ است.

مشخصات فیزیکی سفایر

امروزه به کمک روش های حرارتی این سنگ ها را بهبود می بخشند و سبب بهتر شدن و جذاب تر شدن رنگ آن ها می شوند جالب است بدانید که بهبود ۵ درصدی سبب افزایش قیمت تا ۲۵ درصد می شود! در این فرایند خصوصیات ذاتی مانند ضریب شکست و وزن مخصوص دچار تغییر نمی شوند. اما ویژگی هایی نظیر دو رنگی فلورسانس و طیف جذبی نوری دستخوش تغییر می شوند.

ترکیب شیمیایی کروندوم یا کسید آلومینیوم + کرومیوم
رنگ معمولا آبی اما در رنگ های دیگر نیز وجود دارد به جز قرمز
رنگ خاکه بدن رنگ
شفافیت شفاف تا مات
کلیواژ ندارد
جلا شیشه ای
ضریب شکست نور ۱٫۷۶-۱٫۷۷
شکست دو گانه .۰۰۸
سختی موس ۹
وزن مخصوص ۳٫۹۸-۴٫۰۸

استخراج سفایر آبی

این سنگ زیبا و محبوب را در بیشتر مواقع از ذخایر رسوبی و یا ذخایری که با تخریب سنگ های مادر اولیه به وسیله عواملی مانند سیل  زلزله و…تشکیل شده اند به دست می آورند.سفایر آبی نسبت به هم گروه خود روبی بسیار بیشتر پیدا می شود چرا که آهن که سبب آبی شدن این سنگ می شود عنصری فراوان در پوسته زمین است.

استخراج سفایر آبی

با توجه به مکانی که سفایر در آن استخراج می شود رنگ های متفاوتی از آبی گرفته تا زرد و سبز نارنجی و حتی ارغوانی و سیاه را می تواند داشته باشد برخی از نمونه ها نیز بی رنگ هستند. اما تنها به سفایر آبی یاقوت کبود گفته می شود و نوع نارنجی مایل به صورتی آن به سنگ پادپارچا معروف است.

معادن اصلی استخراج سفایر آبی در سریلانکا و میانمار و کامبوج است. در ضمن رنگ آبی مایل به بنفش نیز در این سه کشور یافت می شود  در کشمیر هندوستان و بخش هایی از پاکستان تنها محلی است که می توان در آن یاقوت آبی شیری را پیدا کرد. سفایر آبی تیره نیز در استرالیا نیجریه و تایلند و چین پیدا می شود.

تراش سفایر آبی

در کل تراش این سنگ به خاطر سختی موس بالایی که دارد بسیار خوب است. این سنگ دارای ویژگی چند رنگی بوده و بهترین رنگ های آن در محور اپتیکی هستند برای همین تراش دادن به صورت زمردی اشتباه است. انواع تراش های محبوب این سنگ عبارتند از تراش ترکیبی تراش کابوشن و برلیان.

تراش سفایر آبی

بزرگترین یاقوت کبود

از مشهور ترین و بزرگترین یافوت های کبود می توان به یاقوت ستاره هند با بیش از ۵۰۰ قیراط وزن اشاره کرد. از دیگر سفایر های بزرگ و معروف می توان به ادوارد و استوارت و لوگان اشاره کرد. در سال ۱۹۶۶ یک سنگ سفایر آبی ستاره به وزن ۶۳۰۰۰ قیراط در برمه یافت شد که بیش از ۱۲٫۵ کیلوگرم وزن داشت و تا کنون نیز بزرگترین یاقوت کبود استار کشف شده در دنیا است. جالب است بدانید که این سنگ در ابتدا در کنار سنگ های قیمتی که کنارش بوده است بیش از ۴۰ کیلوگرم وزن داشته است.

بزرگترین یاقوت کبود 

در سال ۹۳ میلادی رکورد وزن بار دیگر شکسته شد و در مادگاسکار یاقوت کبودی ۹۱ هزار قیراطی پیدا شد. این سنگ اما تراش خورد و وزن آن به ۶۱۵۰۰ قیراط کاهش پیدا کرد که رکوردی دیگر را تحت عنوان بزرگترین سنگ تراش خورده به خود اختصاص داد. این سنگ به مبلغ ۵۰ میلیون دلار ارزش گذاری شده است.

سفایر میلنیوم

بزرگترین یاقوت ستاره دنیا به وزن ۱۴۰۰ قیراط در سریلانکا پیدا شد و توسط شخصی ناشناس خریداری شد

تشخیص یاقوت کبود اصل از تقلبی

  • سفایر آبی اصل دارای رگه های تیره و یا نقاط سیاه رنگ درون خود است که به وضوح با ذره بین دیده می شوند
  • این سنگ بسیار سخت است و تراش آن نیز سخت خواهد بود و پس از تراش خطوط ان نباید پیدا باشند.
  • از نشانه های بسیار مشخص تقلبی بودن سفایر وجود حباب های هوا درون ان است البته همه مدل های تقلبی حباب  هوا نخواهند داشت.
  • سفایر کبود گرما را به خوبی انتقال می دهد و اگر روی آن ها کنید بخار به سرعت از بین می رود در حالی که روی نمونه های تقلبی با سرعت کمتری می رود.
  • شکست نور در سنگ اصل منظیم و غیر متقاطع است.

تشخیص یاقوت کبود اصل از تقلبی

خواص سفایر آبی

یاقوت کبود به چارکرای سوم و چاکرای ۵ مرتبط ست. گفته می شود قرار دادن آن روی پیشانی سبب آرام تر شدن انسان شده و مشکلات خواب را از بین می برد. به کمک این سنگ می توانید انرژی های سرد مثبت را به خود جذب کنید. از دیگر خواص آن می توان به فعال سازی توانایی های ذهنی و روانی اشاره کرد.  در ضمن در تسکین سر درد ها گلودرد ها و سرگیجه و مشکلات شنوایی موثر است.

خواص سفایر آبی

کاربرد یاقوت کبود در جواهر سازی

زیبایی این سنگ دلیل استفاده از آن در صنعتی  مدرن جواهر سازی است این سنگ قیمتی با نقره و طلای سفید بسیار زیبا می شود و می توان از آن روی انگشتر های طلا زنانه  گردنبند های زنانه و انگشتر های مردانه نیز استفاده کرد.